خلفای نخستین
شیعه معتقد است که خلافت و امامت مسلمین یک مقام عادى نیست، بلکه یک منصب الهى و آسمانى است که با تعیین مردم حتى پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) واقع نمی شود، بلکه باید خلیفه و امام شخص معصومى باشد که به احتیاجات بشر دانا و بصیر باشد و چنین شخصى با تعیین خداوند مشخص مى گردد. و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این خصوص در واقعه غدیر خم - که چند ماه قبل از وفات ایشان بود - به دستور خداوند از مردم براى على ابن ابی‌طالب علیه‌السلام بیعت گرفت.
لیکن علیرغم این تعیین الهی، بلافاصله پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و در حالی که اهل بیت علیهم‌السلام و عده اى از صحابه ممتاز، سرگرم تجهیز پیکر شریف پیامبر بودند، عده دیگرى از مسلمانان - از هر دو گروه انصار و مهاجرین - در محلى به نام «سقیفه بنى‌ساعده» جمع شدند و بدون توجه به تعیین الهی، پیرامون تعیین جانشین پیغمبر به مذاکره و جدال پرداختند و نهایتاً ابوبکر را به جانشینی پیامبر تعییین نمودند.
تعیین ابوبکر موجب شد که تصدی خلافت در طول سه دهه پس از وفات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله -یعنی از سال ۱۱ تا سال ۴۰ هجری- چنین رقم بخورد:
- ابوبکر ۱۱-۱۳ هـ.ق؛
- عمر بن خطاب ۱۳-۲۳ هـ.ق؛
- عثمان بن عفان ۲۳-۳۵ هـ.ق؛
- امام على (علیه‌السلام) ۳۵-۴۰ هـ.ق.
سپس عمر خطاب توسط ابوبکر، و عثمان نیز توسط شورای شش نفری -که عمر تعیین نموده بود و دستورالعمل خاصی برایش تعیین نموده بود- تنها با نیمی از آراء به خلافت تعیین گردید.
از آنجا که این دوره با توجه به نزدیکی آن به دوران حضور پیامبر و حضور فعال صحابیان پیامبر در صحنه‌های اجتماعی در مقایسه با دوره‌های پس از آن، به سنت پیامبر صلی الله علیه و آله نزدیک تر می‌نمود و نیز خلافت همچون دوره‌های بعدی صورت موروثی نیافته بود، به همین جهت اهل سنت این چهار خلیفه را بعدها «خلفای راشدین» نام نهادند.
منابع
- خلفای راشدین، سایت حوزه.
- دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ابوالقاسم گرجی، مدخل "اسلام"، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۶۷، جلد ۸، ص ۴۰۲ـ۴۰۰.
- شیعه در اسلام، علامه طباطبائی رحمه‌الله.